Η ιστορία ξεκινάει μια νύχτα σκοτεινή στα 1904, όταν ένα 17χρονο παλικάρι ο Χαράλαμπος Κώτσιας του Μιχάλη και της Βασιλικής (Λιόκα), παίρνει τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει την πατρογονική του εστία στο Πρωτόπαππα Ιωαννίνων, κυνηγημένος από την προαιώνια φτώχεια της περιοχής μας και την απειλητική για τη ζωή του ή τη σωματική του ακεραιότητα απονομή της «ισλαμικής δικαιοσύνης», που τον καλούσε για κάποια μικροπαράβαση, όπου τον είχε οδηγήσει η απόλυτη ένδεια και η άμεση ανάγκη για επιβίωση.
Μ’ ένα καρβέλι μπομπότας κι ένα τσίγκινο παγούρι στον τορβά, κατάφερε να περάσει, νυχτοπερπατώντας στην ελεύθερη Άρτα, νιώθοντας για πρώτη φορά τον αέρα της ελευθερίας, που τον οδήγησε πολύ γρήγορα με τα διάπλατα φτερά των νεανικών του ονείρων στην πόλη της Παλλάδας.
Οι άθλιες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής, η εμπόλεμη κατάσταση και οι πολιτικές εκτροπές και ανωμαλίες σηματοδότησαν την περίοδο 1906-1915 σαν τη δεκαετία του μαζικού μεταναστευτικού πυρετού προς όλες τις χώρες και κυρίως προς τις ΗΠΑ, όπου κατευθύνθηκαν 250.555 άτομα, δηλ. το 65% του υπερπόντιου μεταναστευτικού ρεύματος.
Ούτε στην ιστορία μας ο νεαρός Χαράλαμπος μπόρεσε να αποφύγει τις σειρήνες των μεγάλων ατμοπλοϊκών εταιρειών, που καλούσαν τους ρακένδυτους και καταδαρμένους Έλληνες στη «Γη της Επαγγελίας» και έτσι ύστερα από δύο χρόνια αιματηρής οικονομίας και σκληρής δουλειάς στο φούρνο κάποιου «πατριώτη» στην Αθήνα, κατάφερε να εξασφαλίσει τα ναύλα και να υποστεί μετά από ένα δύσκολο ταξίδι, τον εξονυχιστικό και απόλυτα ταπεινωτικό έλεγχο για όλους τους μετανάστες, στο νησί Έλλις, δίπλα στο άγαλμα της Ελευθερίας.
Η αρχή της υλοποίησης του «αμέρικαν ντριμ» υπήρξε κατάμαυρη, καθώς ξεκίνησε, όπως των περισσοτέρων μεταναστών, από τα ανθρακωρυχεία, κάτω από άγριες συνθήκες απόλυτης εκμετάλλευσης. Εδώ, ευτυχώς, λειτούργησε η πατροπαράδοτη και σωτήρια αλληλο-υποστήριξη του ηπειρωτικού Ελληνισμού που τον απέσπασε γρήγορα από τον θανάσιμο εναγκαλισμό της καρβουνόσκονης, προσφέροντάς του μια λιγότερο αφιλόξενη και επικίνδυνη γωνιά στην περιοχή του Γούστερ (Worcester) της πολιτείας της Μασσαχουσέτης, που σύντομα έμελλε να καταστεί η πρωτεύουσα του Ηπειρωτικού Ελληνισμού της Αμερικής συγκεντρώνοντας το 80% των Ηπειρωτών μεταναστών.
Ακολούθησε μια περίοδος σκληρής δουλειάς από νύχτα σε νύχτα κουβαλώντας στην πλάτη τρόφιμα και φρούτα που τα διένειμε, πάντα με το χαμόγελο στα χείλη, στα σπίτια του Γούστερ και σε μεγάλες αποστάσεις. Η παροιμιώδης εργατικότητα του Ηπειρώτη και το ελληνικό δαιμόνιο, άλλαξαν γρήγορα την πλάτη με άμαξα που την έσερνε ένα πανέμορφο άλογο. Έτσι, ξεκίνησε δικό του εμπόριο. Τα έσοδα αυξήθηκαν σημαντικά, το σπίτι χτίστηκε και μεσούντος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου σε ένα ταξίδι αστραπή στην Ελλάδα, βρήκε και τη σύντροφο της ζωής του, την Ευαγγελία Τσέτση, κι αυτή από το Πρωτόπαππα, που δεν ξέχασε ποτέ και που στο μεταξύ είχε λευτερωθεί από τους Τούρκους.
Ακολούθησε μια ευτυχισμένη ζωή με πολλή και δημιουργική δουλειά. Το κάρο έγινε φορτηγό και το διώροφο σπίτι με τα δέκα δωμάτια γέμισε από τα χαρούμενα ξεφωνητά οχτώ πανέμορφων Ελληνόπουλων, που τα λάτρευαν οι γονείς και τα καμάρωνε η γειτονιά. Έξι κορίτσια και δυο αγόρια! (Ελένη, Μαρία, Ευγενία, Κλαίρη, Κώστας, Παύλος, Αφροδίτη, Γεωργία).
Ο πατέρας Χαράλαμπος για να χορτάσει, να ντύσει και να σπουδάσει όλα αυτά τα παιδιά δούλευε ασταμάτητα από τις 5 το πρωί μέχρι τις 10 το βράδυ, οπότε γυρνούσε με πλούτο κι αγάπη για όλους στην αγαπημένη του οικογένεια. Όλα τα παιδιά της γειτονιάς τον αγαπούσαν για τα γλυκά που τους μοίραζε και οι φτωχοί τον λάτρευαν για τα τρόφιμα που τους χάριζε με τη μεγάλη του καρδιά, σαν ένιωθε ότι δεν είχαν τα απαιτούμενα χρήματα.
Τα χρόνια κυλούσαν. Η θύμηση της πατρίδας πάντα δυνατή. Ο Ελληνισμός του Γούστερ ενωμένος γύρω από την ορθόδοξη εκκλησία, που τους κρατούσε πάντα όρθιους και δεμένους με τις μνήμες και τις παραδόσεις της μητέρας πατρίδας. Τα γράμματα πήγαιναν κι έρχονταν καθώς και χρήματα για την επέκταση του πατρικού σπιτιού. Όλα τα παιδιά σπούδασαν και παντρεύτηκαν με Έλληνες και Ελληνίδες της περιοχής, χαρίζοντας 15 εγγόνια στους ευτυχισμένους παππούδες, που κάθε Κυριακή τα τραπέζωναν κάτω από τη μεγάλη κληματαριά του σπιτιού ή στην ευρύχωρη σάλα του ισογείου. Πενήντα τέσσερα χρόνια σκληρής δουλειάς κι ο παππούς Χαράλαμπος με τη γιαγιά Ευαγγελία είχαν πραγματοποιήσει το όνειρό τους, καθώς είχαν φτιάξει μια τόσο ωραία οικογένεια χαρίζοντας, επιπρόσθετα, στα παιδιά τους μια αρκετά σεβαστή περιουσία.
Όμως, η νοσταλγία τους για τα αγαπημένα πρόσωπα στο Πρωτόπαππα έκαιγε τα σωθικά τους, γι’ αυτό μόλις βγήκε η σύνταξη το 1960 , δηλ. στα 73 χρόνια του παππού, έστειλε τη μικρή του κόρη Γεωργία με το καράβι και 14 τεράστια μπαούλα με πράγματα για όλους τους φτωχούς συγγενείς στο χωριό κι εκείνος με τη γυναίκα του έφτασε αεροπορικώς στην Αθήνα, όπου έσκυψε και φίλησε την πατρώα γη πριν ακόμα την πατήσει.
Στο χωριό, πανικός!! Ήρθε ο αμερικάνος!! Καζαντισμένος!! Τα παιδιά, με τα μπαλωμένα γόνατα και τους.. πισινούς, τρέχαμε ξωπίσω του καθώς μας έδινε χρήματα και καραμέλες. Σε όλους έδωσε και κάτι! Στους φτωχότερους έδινε πάντα περισσότερα. Έξι μήνες πανηγύρι στο χωριό! Τα πιο πολλά βέβαια, τα εξασφάλισε η εκκλησιαστική επιτροπή, που έλαβε τη διαβεβαίωση για το χτίσιμο νέου εξωκκλησιού του Αγίου Αθανασίου, καθώς και αρκετά χιλιάρικα για την ανοικοδόμηση του νέου ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου στην πλατεία του χωριού.
Το 1965 η γιαγιά Ευαγγελία αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία 72 ετών. Ύστερα από 3 χρόνια την ακολούθησε κι ο μπάρμπα Χαράλαμπος στα 81 του, καθώς τον βρήκαν οι κόρες του στο κρεβάτι γαλήνιο ανάμεσα στις απλωμένες με τάξη ολόγυρά του φωτογραφίες των παιδιών, εγγονών και δισεγγόνων. Σύνολο 59! «Κι ο Διαγόρας τέθνηκε!»
Τη σκυτάλη είχε πάρει πλέον η νέα γενιά, με καλύτερες βέβαια προϋποθέσεις, προδιαγραφές και αρκετή.. «μαγιά». Η Ελένη είχε ένα υπέροχο εστιατόριο με τον άνδρα της, η Αφροδίτη διατηρούσε γραφείο εύρεσης εργασίας κι οι υπόλοιπες θυγατέρες ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Τα αγόρια, ο Κώστας με τον Παύλο, ασχολήθηκαν αρχικά με το εμπόριο τροφίμων μέσα από ένα μικρό μαγαζί, που στο τέλος εξελίχθηκε σε ένα τεράστιο εμπορικό κέντρο. Μέσα και από πολλές άλλες δραστηριότητες (χρηματιστηριακά, real estate κ.λ.π.), κατάφεραν να αποκτήσουν ένα από τα πρώτα ονόματα στην περιοχή της Πολιτείας. Ήταν πάντα αγαπημένοι και μονιασμένοι.
Ο παππούς κι η γιαγιά τούς είχαν εμφυσήσει την αγάπη για την Ελλάδα. Κάθε καλοκαίρι έρχονταν και κάποιοι. Ο Κώστας ερχόταν πάντα στο πανηγύρι του χωριού. Στην Κυπαρισσία διέθετε σπίτι από τη σύζυγό του Ελένη που ήταν δασκάλα κι έτσι περνούσαν αρκετές εβδομάδες στις διακοπές με τις 4 κόρες τους.
Το εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου, όλο από πελεκητή πέτρα, χτίστηκε, αλλά ο παππούς δεν πρόλαβε να δει ούτε τη φωτογραφία του, γιατί «ως συνήθως» συμβαίνει στην Ελλάδα, δεν έφτασαν τα χρήματα που είχαν συμφωνηθεί κι έτσι ανέλαβε ο Κώστας αργότερα να δώσει τα υπόλοιπα για την αποπεράτωσή του..., γεγονός που δεν τον ευχαρίστησε διόλου, γιατί ανήκει σ’ αυτούς που τηρούν κατά γράμμα τα «συμπεφωνημένα».
Όσο ξερό και άγονο είναι το έδαφος της Ηπείρου, τόσο πιο εύχυμο και πιο καρποφόρο φύτρωνε και ευτυχώς ευδοκιμεί ακόμη το δέντρο της ευεργεσίας στοχεύοντας στη διατήρηση της ελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας ενισχύοντας κυρίως την ελληνική παιδεία, την ορθόδοξη εκκλησία και τις κοινότητες του εξωτερικού. Έτσι και οι αδελφοί Κώτσια δεν μπόρεσαν κι αυτοί να ξεφύγουν από τα πατρογονικά γονίδια των Ηπειρωτών, που εμπεριέχουν στο DNA τους το πνεύμα της ευεργεσίας και της προσφοράς προς την πατρίδα και το κοινωνικό σύνολο.
Η ελληνορθόδοξοι ναοί του Worcester και της γύρω περιοχής γίνονται συνεχώς αποδέκτες των πλούσιων δωρεών τους σε χρήματα, υλικά αγαθά καθώς και συμμετοχή στη συντήρηση και την αγιογράφησή τους. Διαρκής και γενναιόδωρη υπήρξε και υπάρχει η υλική και ηθική στήριξη της ελληνικής κοινότητα ΑΧΕΠΑ της πόλης.
Η κορύφωση της προσφοράς τους εκδηλώθηκε με τη δωρεά ενός εκατομμυρίου δολαρίων προς την Ελληνική Κοινότητα του Γούστερ και τον καθεδρικό ναό του Αγίου Σπυρίδωνα για τη δημιουργία του « Κέντρου της οικογένειας». Ένα όνειρο 50 ετών, που όταν ολοκληρωθεί θα διαθέτει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και προγραμμάτων για την καλλιέργεια προαγωγή της ελληνικής παιδείας, του πολιτισμού, της θρησκείας, της φιλανθρωπίας και την ενίσχυση των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ των μελών της κοινότητας. Έτσι το Δεκέμβρη του 2007 μέσα από μια συγκινητική και μεγαλοπρεπή τελετή εγκαινιάστηκε η μεγάλη πλατεία (KOTSEAS SQUARE), στην καρδιά του Worcester σηματοδοτώντας την απαρχή της υλοποίησης του 50ετούς ονείρου των Ελληνοαμερικάνων του Worcester και της ευρύτερης περιοχής.
Τότε, μεταξύ των άλλων ο κ. Κωνσταντίνος Κώτσιας (Charles Kotseas) τόνισε:
« Ευχαριστώ θερμά τους σεβάσμιους ιερείς, όλους τους φίλους μου που βρίσκονται εδώ, την πολυαγαπημένη μου οικογένεια για την αγάπη τους και τις θερμότερες ευχαριστίες μου απευθύνω προς τον Κύριο, που μου χάρισε δύναμη, ενέργεια, εγκαρτέρηση και καλή τύχη. Και για να δανειστώ κάτι, που λεγόταν από παλιά : ( Η ζωή είναι ένα ταξίδι , όχι προορισμός). Τα μονοπάτια που παίρνουμε συνδυάζουν, τη τους αγώνες μας, την αγάπη, την αντιπαλότητα , τη χαρά, τον πόνο, τη γνώση, τους φίλους, την οικογένεια και ακόμη περισσότερα. Ο τρόπος που θα διαχειριστούμε όλα αυτά , καθώς και τα γεγονότα και τις πράξεις μας είναι ό,τι διαμορφώνει το χαρακτήρα μας. Πρέπει να μαθαίνουμε σε κάθε μας βήμα και στάση κατά μήκος του δρόμου τον τρόπο που θα βοηθούμε τους άλλους που έχουν ανάγκη.
Ο αδελφός μου ο Paul, που πρόσφατα έχασα, κι εγώ σταθήκαμε τυχεροί, καθώς είχαμε θαυμάσιες εμπειρίες στη ζωή μας. Υπήρξαμε ευλογημένοι με μια ισχυρή ηθική εργασίας, μια μεγάλη τύχη, μια καλή τύχη και μια θετική εστίαση για το ταξίδι μας. Μαζί ονειρευτήκαμε για το μεγαλύτερο αγαθό για την κοινότητα των εκκλησιών μας, έτσι αυτό το πρόγραμμα με την πλατεία σαν προσωπικότητα αποτελεί την τελική μας προσφορά για σας και για το μέλλον. Μπορούμε όλοι να μάθουμε τα περισσότερα από το ταξίδι μας!!! Σας ευχαριστούμε!!!"
Οι γενιές αλλάζουν, αλλά ο ευλογημένος σπόρος της κακοτράχαλης Ηπείρου
παράγει πλούσιους καρπούς για το γένος όταν βρει τις κατάλληλες συνθήκες για να ευδοκιμήσει . Αναδεικνύονται έτσι σημαντικοί και ξεχωριστοί άνθρωποι απανταχού της Γης, που προσφέρουν τον αποκτηθέντα με πολλές θυσίες κι αδιάκοπη εργασία πλούτο για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής όχι μόνο των ομογενών τους εντός και εκτός Ελλάδος, αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.
΄Ετσι, η σύγκλητος της Πολιτείας της Μασσαχουσέτης των ΗΠΑ , καθώς και ο Κυβερνήτης αυτής , Πολιτείας απένειμαν το 1989 στη Βοστώνη σε ειδική τελετή εύφημες μνείες στον Charles H. Kotseas (Κωνσταντίνο Χ. Κώτσια) αναγνωρίζοντας τις μεγάλες ευεργεσίες προς το λαό της. (σημ.πριν τη μεγάλη δωρεά του 2005-2007)
Γι'αυτό και εμείς μεριμνώντας για την διατήρηση της ηπειρωτικής παράδοσης φροντίζουμε να κρατήσουμε στη μνήμη μας και αυτούς του θαυμαστούς ανθρώπους και τις αξιέπαινες προσπάθειές τους, καθόσον έβαλαν κι αυτοί το λιθαράκι τους στην Ιστορία αυτού του τόπου.
Με τιμή
Κώτσιας Χαράλαμπος
Εκπαιδευτικός ε.σ.
Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Ηπειρωτών
Ν. Ημαθίας
Εκπαιδευτικός ε.σ.
Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Ηπειρωτών
Ν. Ημαθίας
